Pijncirkel van Spano
Seks hoort fijn te zijn, maar voor veel mensen is dat helaas niet het geval. Wist je dat tussen de 8% en 21% van de vrouwen pijn ervaart tijdens seks? Wat opvalt, is dat de helft van deze vrouwen hun hele leven lang pijn blijft voelen bij het vrijen. Toch zoekt minder dan de helft van hen hulp, en van de vrouwen die wél hulp inschakelen, krijgt een groot deel geen diagnose of een verkeerde. Pijn tijdens seks is dan ook een complex probleem met veel verschillende oorzaken. Er zijn veel oorzaken en verklaringen voor pijn tijdens seks. In deze blogpost kijken we naar één van de verklaringen en gaan we dieper in op de psychologische factoren die een rol kunnen spelen. Om dit te begrijpen, kijken we naar de pijncirkel van Spano. Onze seksuoloog Yade Lauryssen legt het je graag uit.
Spano deed onderzoek naar pijn tijdens seks en kwam met een model om pijn tijdens seks, iets dat trouwens typisch is voor pijnstoornissen zoals dyspareunie en vaginisme, beter te begrijpen. De pijncirkel van Spano laat zien hoe alles samenhangt en hoe lichamelijke, psychologische, sociale factoren en somatische factoren samen kunnen bijdragen tot het ontstaan en in stand houden van pijn tijdens seks.
We starten bovenaan de cirkel; vrouwen ervaren pijn tijdens het vrijen en daarbij ook een herinnering aan de vorige keren seks waar er ook pijn was. Door die herinnering aan de pijn zal je bang worden dat je deze keer opnieuw zoveel pijn zal hebben. Hierdoor ga je minder mee in het seksuele spel en je zal minder opwinding voelen. Een eerste gevolg van minder opwinding is dat je minder vocht zal afscheiden. De vagina wordt normaal vochtig wanneer je seks zal hebben. Maar doordat er minder opwinding is, wordt je vagina ook minder vochtig. Een tweede gevolg is dat je meer spierspanning zal hebben. Alle spieren in je lichaam en zeker de spieren rond je vagina zullen erg gespannen zijn. Hierdoor wordt het veel moeilijker om met een vinger of een penis in je vagina te gaan. Met andere woorden de spierspanning en minder vocht rond de vagina zorgen ervoor dat de huid rond de vagina geïrriteerd zal worden en pijn zal doen wanneer je seks zult hebben. Hiermee komen we terug aan het begin van de cirkel waar je pijn ervaart tijdens seks.
Wat kan je daar nu uit en wat zijn nu de psychologische factoren van pijn tijdens de seks? Er valt heel veel te leren uit de pijncirkel van Spano. Ik som hieronder drie van de belangrijke lessen op die je kan leren uit de pijncirkel van Spano.
Als eerste leren we dat er veel meer is dan enkel de lichamelijke factoren die ervoor zorgen dat je pijn hebt tijdens de seks. We zien dat de pijncirkel van Spano eigenlijk een vicieuze cirkel is en dat het zelfs zou kunnen dat je pijn blijft ervaren tijdens seks zelfs wanneer de originele oorzaak van de pijn al weg is. Het zou kunnen dat in eerste instantie pijn had tijdens de seks door een infectie, maar dat je nu zelfs wanneer de infectie opgelost is pijn blijft ervaren door de verhoogde spierspanning en het minder vochtig worden van de vagina. Let wel, dit is een voorbeeld, niet alle oorzaken van pijn tijdens de seks kunnen opgelost worden.
Vervolgens leren we ook dat angst een grote rol kan spelen bij pijn tijdens de seks. Angst gaat namelijk samen met minder opwinding en zorgt dus voor dat je lichaam reageert met spierspanning en minder vocht. We gaan dus eigenlijk anticiperen op de pijn door angst voor de pijn.
Als laatste kunnen we ook de partner en het gedrag van de partner linken aan de pijncirkel van Spano. Een partner die seks gaat afdwingen zorgt voor nog meer angst en nog minder opwinding, dat maakt de pijn dus nog erger. Maar ook partners die seks gaan vermijden doordat hun vrouw pijn heeft tijdens het vrijen zullen het probleem niet oplossen. Door geen seks meer te hebben zal de pijncirkel immers blijven bestaan. Een partner die inzet op de juiste omstandigheden creëren voor seks, de angst voor seks verlagen en meegaat op het ritme van de vrouw die een pijnklacht ervaart stimuleert mee het herstel van de pijn. Een partner kan het probleem zeker niet in zijn of haar eentje oplossen. Maar nu we weten dat de partner de pijn erger kan maken, kunnen we ook naar het gedrag van de partner kijken.
In therapie, bijvoorbeeld bij een seksuoloog of fysiotherapeut, kan het doorbreken van deze pijncirkel een van de belangrijkste doelen zijn. Het doorbreken van de pijncirkel kan door te werken aan ontspanning, het verminderen van angst, of andere onderliggende oorzaken van de pijn. De pijncirkel van Spano is zeker niet het enige dat in therapie bij de seksuoloog gebruikt wordt om te werken aan pijnklachten tijdens de seks. Het is echter wel een interessant model, dus het toepassen van het model op jouw verhaal kan mogelijks helpen.
In het kort
- Pijncirkel Spano
- Wat leren we daaruit?
- Pijn tijdens seks is veel meer dan enkel lichamelijke factoren
- Angst kan een grote rol spelen
- Het gedrag van de partner kan pijn erger maken
- Doorbreken van de pijncirkel kan een doel zijn in therapie
Auteur: Yade Lauryssen
Bron: Gijs, L. A. C. L. (2018). Leerboek seksuologie.
Comments